Ebook: Przegląd Anarchistyczny nr 7 (wiosna-lato) / 2008

Strategie dominacji: wyprawy grabieżcze, handel niewolnikami, podporządkowanie kolonialne czy wreszcie hegemonia ekonomiczna i narzucanie korzystnych, dla centrów globalnego kapitalizmu, umów międzynarodowych, tworzyły zawsze, mozaikę różnorakich „dróg oporu”. Dziś w Ameryce Łacińskiej mamy możliwość obserwowania kolejnej już fali emancypacyjnych walk społecznych. Przybierają one różne formy, przypominające wielokrotnie przećwiczone już w przeszłości warianty lewicowych strategii walki. Prezydent Wenezueli Hugo Chavez stał się dla działaczy lewicowych na całym świecie nowym idolem – czy jednak jego „socjalizm XXI w.” nie jest po prostu socjaldemokratycznym „wentylem bezpieczeństwa” pomagającym utrzymać stabilność systemu bez naruszania jego ram? Z drugiej jednak strony ruchy oddolne, organizowane na zasadach struktur poziomych takie jak APPO i Zapatyści w Meksyku są przez państwo ignorowane czy duszone za pomocą represji. Tradycyjna, w środowiskach anarchistycznych, niechęć do „władzy” nie jest wystarczająca. Ruch, który stawia sobie tak radykalne postulaty nie może ograniczać się jedynie do moralnej krytyki, musi być przede wszystkim skuteczny. Czy to właśnie w Ameryce Łacińskiej uda się stworzyć nowe strategie oporu, które nie będą powtarzać błędów z przeszłości? W tym numerze Przeglądu Anarchistycznego, próbujemy nie tyle odpowiedzieć na to pytanie, ile skłonić czytelników do nie poddawania się prostym schematom myślenia.

Poza artykułami dotyczącymi rewolty w meksykańskim stanie Oaxaca, uwarunkowań politycznych w Wenezueli oraz krótkich wprowadzeń odnośnie Kuby i Brazylii, przedstawiamy również teksty o sytuacji ruchu społecznego w Argentynie. Problematyka argentyńska, zwłaszcza po wydarzeniach z grudnia 2001 roku, była dość szeroko podejmowana zarówno przez media głównego nurtu jak też niezależne. Można nawet zaryzykować stwierdzenie, że to najlepiej znany kraj Ameryki Łacińskiej w Polsce. Przypomnijmy kilka inicjatyw wydawniczych środowiska wolnościowego. W książce „Samorządność pracownicza” z 2004 roku, ukazał się artykuł: W Argentynie bez pracodawców. W tym samym roku dotarła do nas polskojęzyczna wersja blisko godzinnego filmu: „Zanon należy do pracowników” wraz z broszurą po polsku przygotowaną przez środowisko niemieckiego czasopisma Wildcat i organizację NoService. W ubiegłym roku w Poznaniu gościliśmy przedstawicieli załogi przejętej drukarni Chilavert. Relacje z tego spotkania zamieściliśmy w 14 numerze Biuletynu Inicjatywy Pracowniczej (dostępny na stronie: www.ozzip.pl). W dystrybucji jest też album zdjęć wydrukowany przez Chilavert dotyczący problemu przejęć zakładów pracy: „No Pasar”. Możliwe jest też otrzymanie polskojęzycznej wersji filmu zrealizowanego przez Naomi Klein pt. „The Take” o ruchu samorządów pracowniczych i sytuacji politycznej w Argentynie.

W piątym numerze Biuletynu Poznańskiej Biblioteki Anarchistycznej, zamieściliśmy dział poświęcony radykalnej kryminologii, w tym numerze kontynuujemy tą tematykę. Kwestie związane ze społeczną kontrolą, polityką penitencjarną i karną, będą odgrywać coraz większą rolę w działalności ruchów radykalnych. Zaostrzanie polityki karnej i brutalizacja działań służb siłowych jest tradycyjną odpowiedzią państwa na wzrost nierówności społecznych. Jak pisze w swojej książce „Bez państwa” Rafał Górski: „System karny jest wykorzystywany jako alternatywa systemu opieki społecznej. Do więzień trafia nadwyżka siły roboczej. Więcej krat i pałek oznacza zwykle mniej chleba i pracy.”

W dziale poświęconym kulturze, znajdziemy ważny wywiad, z jednym z najbardziej znanych polskich artystów i teoretyków sztuki Krzysztofem Wodiczką. W tym przypadku również można mówić o kontynuacji tematów z numeru poprzedniego. Problem zaangażowania społecznego artystów podejmowaliśmy w poprzednim numerze Przeglądu, w wywiadzie z prof. Piotrowskim i aktorami „The Living Theatre”.

Nasze wyobrażenie o anarchizmie i radykalnych ruchach lewicowych kształtowane jest w dużej mierze przez obraz przekazywany w opracowaniach dostępnych w bibliotekach. Większość z nich powstała w okresie PRL. Poza tradycyjną propagandową formą zawierają one również ponadczasowe schematy prezentacji problemu. Analizie tego tematu poświęciliśmy spory fragment numeru. Ściśle powiązany z nim jest również artykuł historyczny opisujący działalność anarchistycznej spółdzielni wydawniczej, która istniała w Polsce przez kilka lat po drugiej wojnie światowej.

Do tego numeru załączona jest płyta CD z dwoma filmami. Ich treść jest bezpośrednio powiązana z artykułami zamieszczonymi w piśmie. Pierwszy z nich „Raport CCIODH z piątej wizyty w Oaxaca”, zrealizowany został przez grupę prawników i działaczy społecznych po stłumieniu rewolty w meksykańskim stanie Oaxaca. Drugi film to „Ostatnie ognie w Porto Marghera”, poświęciliśmy w Przeglądzie cały dział, który wprowadza w jego tematykę. Ruch autonomii robotniczej, jaki narodził się we Włoszech na przełomie lat 60. i 70 XX wieku, zasługuje na głębszą analizę, gdyż do tej pory był on zasadniczo pomijany zarówno przez oficjalne publikacje, koncentrujące się jedynie na spektakularnych akcjach grup zbrojnych, jak i w publikacjach z kręgów radykalnej lewicy i anarchizmu. Wyjątkiem jest tu pismo Rewolucja, które poświęciło temu zagadnieniu fragment trzeciego numeru. Sporo odniesień do tej tematyki znalazło się w poprzednim numerze Przeglądu, choć miały one charakter bardziej teoretyczny. W dziale „Spontaniczność, marksizm, partia” analizowaliśmy m.in. stosunek marksizmu autonomistycznego do anarchizmu. W 2006 r. nakładem poznańskiej Oficyny „Trojka” ukazała się również książka „Autonomia robotnicza”, do której lektury zachęcamy.