Ebook: Tarihsel Roman

Tarihsel romanın dili meselesini ancak duyguların, tasavvurların ve düşüncelerin modernleştirilmesinden hareket ettiğimizde teorik bakımdan doğru şekilde gündeme getirebiliriz; bu ise bunlarla hiçbir tür ilişki içerisinde olmayan, sâdece egzotik etkiler uyandırabilecek nesnelere ve geleneklere yönelik arkeolojik doğrulukla bağlantılıdır. Dille ilgili problemlerin estetikle ilgili genel problemlerden, edebî türlerle ilgili somut problemlerden vs. bağımsız olarak gündeme getirilmesi günümüzde âdettendir. Oysa bu şekilde ancak soyut “ilkeler” ve aynı şekilde soyut öznel beğeni yargıları oluşabilir. Eğer şimdi tarihin modernleştirilmesinin ve egzotikleştirilmesinin ilk önemli temsilcisinde dil meselelerine giriyorsak, bunları ancak etkisini klasik tarihsel romanın çöküşü sürecinde görmüş olduğumuz eğilimlerin nihaî sanatsal sonuçları olarak kavrayabiliriz.

“Zorunlu anakronizm” meselesinin tam da dil bakımından belirleyici rol oynadığı açıktır. Her epiğin geçmişteki olayların anlatımı olduğu olgusu dilsel bakımdan hâli hazırla sıkı bir ilişki oluşturur. Zîrâ bugünkü okuyucuya Kartaca’dan ve Rönesans’tan, İngiliz Ortaçağı’ndan ve İmparatorluk devri Roma’sından bahseden bugünkü anlatıcıdır. Bu, tarihsel romanın genel dilsel tarzının arkaikleştirmeyi gereksiz bir yapaylık olarak reddetmesi gerektiği sonucunu doğurur. Amaç, geçmiş bir çağı bugünkü okurun yakınına getirmektir. Bunun plastik şekilde tasvir edilen olaylar boyunca meydana gelmesi, ayrıca karakterlerin, toplumsal ve doğal koşulların varlığının aydınlatılması ve yakınlaştırılmasının, eski zamanların insanlarının psikolojisinin bizler için anlaşılabilir hâle geleceği bir yol olması büyük anlatı sanatının genel yasasıdır. Bunu tarihe uygulamak hiç şüphesiz şimdiki çağa uygulamaktan daha zordur.