Ebook: Lingwistyka a prehistoria

Bulletin de la société polonaise de linguistique, fasc. LV, 1999 — 8 s. (123-130 ss.)Gramatyka porównawcza powstała z początkiem XIX w., ale samo porównywa-nie języków ma tradycję znacznie starszą. Wystarczy wspomnieć o tym, że rzymskihistoryk Tacyt, który u schyłku I w. napisał dzieło poświęcone Germanom, powiadaw pewnym miejscu, że Aestiowie, którzy według wszelkiego prawdopodobieństwabyli plemieniem bałtyckim, mówią językiem zbliżonym do języka mieszkańców Brytanii. Wniosek z tego, że informator Tacyta dokonał porównania języka przodkówdawnych Prusów z językiem pewnej ludności celtyckiej. Pomimo to udało mi sięwymyślić nową metodę porównywania języków, a mianowicie metodę porównywa-nia słownictwa w paralelnych tekstach (Mańczak 1990; 1996: 224-230). Metoda taotwiera nowe perspektywy przed badaniami językoznawczymi i etnogenetycznymi,co zilustruję paroma przykładami.The author presents a new method for solving problems in linguistics, which consistsin comparing vocabulary in parallel texts. The use of the method allows the author toshow that, contrary to the prevailing views of Ludolf, it is vocabulary rather than gram-mar than decides upon the affinity between languages. For instance, the correct view thatPolish is more closely related to Ukrainian than to Russian cannot be justified by re-course to phonetic convergences, but can be proved right if lexical convergences aretaken into account. The correct view that Polish is more closely related to Bulgarianrather than Lithuanian, cannot be justified on inflectional grounds, but it is possible to doso on lexical grounds. Using the method of comparing vocabulary in parallel texts theauthor has concluded that: (i) contrary to the view of Jordanes, which has prevailed forover 1400 years, the homeland of the Goths lay not in Scandinavia, but in the southernmostpart of Germania, (ii) the original homeland of the Slavs lay in the basins of the Odra(Oder) and Vistula Rivers, (iii) the Indo-European homeland is identical with that of theSlavs. To conclude, the author challenges the widely held view of God³owski purportingthat the Slavs did not appear in the basins of the Odra (Oder) and Vistula rivers until the5th century A.D., when they settled in a territory inhabited or deserted by Germanictribes. Arguments against that view include (i) the fact that the names of Polish riversshow no sign of the Germanic consonant shift or the operation of Verner’s rule; (ii) thefact that Poland abounds in names of rivers that emerged long before the 5th century.