Ebook: Mapa sociolingüístico de Galicia 2004. Vol. II: Usos lingüísticos en Galicia

A Coruña: RAG, 2009. — 588 p.Introdución
Esta nova achega do Mapa Sociolingüístico de Galicia 2004 (en diante MSG-04) céntrase nos usos lingüísticos, dimensión que resume a información máis importante e significativa dun diagnóstico sociolingüístico. Mediante o estudo dos usos lingüísticos pódese cuantificar o número de falantes dunha determinada lingua e observar a súa distribución xeográfica e social. Ao mesmo tempo, nas situacións de linguas en contacto, o uso reflicte o status que se lle atribúe a cada lingua e suxire cal é a orientación das actitudes lingüísticas dunha poboación. Como se advirte no Mapa Sociolingüístico de Galicia 1992 (en diante MSG-92), . é a frecuencia de usos de cada sistema ao longo da vida dun mesmo individuo en diferentes condicións sociosituacionais o indicador máis fiable do seu abano de funcións no seo da comunidade (Seminario de Sociolingüística RAG, 1995: 66).
Por outro lado, os usos lingüísticos tamén poden dar información sobre a esfera das competencias, dada a coñecida relación entre o uso dunha lingua e o seu maior coñecemento, por non falarmos doutros factores importantes como a identidade, a seguridade lingüística, os prexuízos cara ás linguas, a converxencia cara ao interlocutor, a identificación co grupo, etcétera.
Conscientes da relevancia desta dimensión na procura dun diagnóstico sociolingüístico con utilidade prospectiva, o cuestionario do MSG-04 ten unha parte importante de ítems centrados nos usos lingüísticos da poboación galega. Incorporáronse preguntas referidas ao ámbito das TIC e outras destinadas a recoller, ademais da lingua do entrevistado cos membros da súa rede, a lingua destes con el, adoptando un enfoque baseado na natureza bidireccional dos intercambios comunicativos.
No presente volume analízase o uso lingüístico e a súa evolución desde a anterior sondaxe do MSG-
92. Preséntanse os datos xerais do ítem referido á lingua habitual, e de seguido, compáranse eses datos cos do MSG-
921. Analízanse as relacións significativas entre variables sociolingüísticas e sociolóxicas e a lingua habitual, para o que se aplicaron análises bivariantes e se crearon tres modelos multidimensionais que definen os principais perfís de falantes conforme a súa caracterización sociodemográfica, sociolingüística e ideolóxica. Estúdanse os usos lingüísticos nos diferentes ámbitos sociais e, na medida do posible, compáranse estes datos cos do MSG-
92. Aínda que a perspectiva adoptada neste estudo se baseou na análise da situación da variedade oral, afróntase tamén o uso na escrita.
Consonte o dito, a investigación que aquí se presenta persegue unha dobre finalidade: ofrecer unha diagnose da actual situación sociolingüística galega e comparala coa reflectida no MSG-
92. Aínda que se procurou controlar aqueles factores que podían influír na comparación (homologación das mostras por idade, diferente enunciado dalgúns ítems etc.) para facer esta o máis fiable posible, os resultados deben interpretarse como tendencias da evolución dos fenómenos estudados e dentro dos límites que impón a comparación dos feitos sociais.
Os resultados, á parte de contribuír a coñecer os logros das políticas lingüísticas aplicadas neste período, deben ser unha referencia para futuras intervencións naqueles ámbitos nos que se requira corrixir erros, mellorar resultados e deseñar procesos de intervención acaídos á nova realidade.