Ebook: Değişen Dünya Değişen Dil

Macit Gökberk'in felsefe anlayışı içinde dil konusu çok özel bir yere sahiptir. Düşüncenin üretilmesindeki başlıca kaynaktır çünkü dil, 1954-60 ve 1969-76 yılları arasında TDK başkanlığı da yapmış olan Gökberk, Türkçe felsefe terimlerinin kurulması, kavramların sınıflandırılması yolunda çok önemli uğraş vermiş değerli bir felsefe adamıdır. Prof. Macit Gökberk Değişen Dünya Değişen Dil adlı bu çalışmasında, dünyanın değişmesiyle dilin değişmesi arasındaki zorunlu bağlantıya dikkat çekerek, ileriye dönük, tüm insanlığa açılan bir tarih bilinci ile kültür sorunlarının nasıl kavranabileceğine ışık tutuyor.

Bu kitap, geride kalmış kırk yıla yaklaşan bir süre içinde yaptığım konuşmalardan, genişçe bir okuyucu çevresi için yazılmış makalelerden oluşmuştur. “Değişen Dünya” başlığını taşıyan ilk yazıdan başkası –altlarında belirtilen yıllarda ve çoğu dergilerde– yayımlanmıştır. Kitabın adındaki iki başlığın yan yana gelişi bir rastlantı değildir. Kitabın içeriği tanınınca, “dünyanın değişmesi” ile “dilin değişmesi” arasında, bu iki gerçek arasında zorunlu bir bağlantının bulunduğunun gösterilmeye, bu ilginin belli bir tarih savı ile kanıtlanmaya çalışıldığı görülecektir. Burada toplanan yazılar, dil sorununun çağdaş kültürümüzün başlıca bir sorunu olduğu inancından kaynaklanmıştır. Bu inancı da, açıklığı ve seçikliği ile, ilkin, yeni Türk kültürünün yolgöstericisi Mustafa Kemal Atatürk ortaya koymuştur. Onun tarih ve dil konularını son yıllarının başlıca kaygısı yapması bundandır. Kültürümüzün sorunları, doğru olarak, ancak dünyanın nereye gitmekte olduğunu bilmekle anlaşılabilir; ileriye dönük, tüm insanlığa açılan bir tarih bilinci ile kavranabilir. Son otuz yılda, hep ileriye uzanan yaşamın özüne aykırı olarak, geriye itilmek istenmemizde, dar bir taşralı kültür ufkunun elbette payı olmuştur. Oysa tarihin akışı içinde nerede bulunduğumuzu bilmek, bu geniş açıdan bakış, bu gibi çelişkilere düşmememizi, dolayısıyla kültür enerjimizi doğru ve yaratıcı olarak kullanmamızı sağlar. Macit Gökberk Ocak 1980